Tạp chí khoa học xã hội Việt Nam

I. Quá trình hình thành và phát triển

Tạp chí Khoa học xã hội Việt Nam (Vietnam Social Sciences Review) là cơ quan báo chí trực thuộc Viện Khoa học xã hội Việt Nam; là cơ quan ngôn luận của Viện Khoa học xã hội Việt Nam. Tạp chí là diễn đàn khoa học của giới nghiên cứu khoa học xã hội và hoạt động thực tiễn trong ngành.

Tạp chí Khoa học xã hội Việt Nam (tiền thân là Tạp chí Khoa học xã hội bằng ba thứ tiếng Nga – Anh – Pháp ; Năm 2001 mang tên là Tạp chí Việt Nam Khoa học xã hội và từ năm 2006 đến nay là Tạp chí Khoa học xã hội Việt Nam) được thành lập theo Quyết định số: 125/KHXH-QĐ ngày 06/04/1984 của Ủy ban Khoa học xã hội Việt Nam.Tạp chí Khoa học xã hội Việt Nam hoạt động theo Công văn số: 511/THTW ngày 10/10/1983 của Ban Tuyên huấn Trung ương; Giấy phép hoạt động báo chí số: 143 GP – BVHTT ngày 17/04/2001 của Bộ Văn hóa – Thông tin ; Công văn số: 1131/ VHTT-BC ngày 25/03/2003 của Bộ Văn hóa Thông tin về việc tăng kỳ xuất bản và Giấy phép sửa đổi bổ sung những quy định trong giấy phép hoạt động báo chí – thông tin số: 35/GP-SĐBS ngày 30/06/2006 của Bộ Văn hóa – Thông tin.

Tôn chỉ mục đích của Tạp chí Khoa học xã hội Việt Nam là : «Công bố, giới thiệu và thông tin những thành tựu nghiên cứu khoa học trong nước và nước ngoài ; Tuyên truyền phổ biến quan điểm đường lối đối nội, đối ngoại của Đảng và Nhà nước ; Bảo vệ sự trong sáng của Chủ nghĩa Mác-Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh; Mở rộng quan hệ hợp tác quốc tế trong lĩnh vực khoa học xã hội ».

Năm 1984, số đầu tiên của Tạp chí Việt Nam Khoa học xã hội được xuất bản bằng tiếng Pháp và tiếng Anh. Hai năm đầu (1984 - 1985), Tạp chí ra 2 số mỗi năm. Từ 1986-1989, Tạp chí ra 4 số mỗi năm với số lượng 1000 bản in mỗi kỳ.

Từ 1990 đến năm 2004, Tạp chí ra hai tháng một kỳ chủ yếu bằng tiếng Anh; tiếng Pháp được xuất bản trong trường hợp những vấn đề nghiên cứu có liên quan đến Francophone. Năm 2003, Tạp chí bằng tiếng Việt ra đời. Từ đây mỗi năm xuất bản 12 số (6 số tiếng Việt, 6 số tiếng Anh). Số lượng trang in Tạp chí tiếng Anh từ 130-200 trang, Tạp chí tiếng Việt từ 100 -150 trang.

II. Cơ cấu tổ chức và hoạt động

1.      Phòng Hành chính - Tổng hợp

2.      Phòng Biên tập Tạp chí Khoa học xã hội tiếng Việt

3.      Phòng Biên tập Tạp chí Khoa học xã hội tiếng Anh

4.      Phòng Phát hành báo chí và Thông tin-Tư liệu-Thư viện

Đội ngũ cán bộ, viên chức của Tạp chí Khoa học xã hội Việt Nam hiện nay có 21 người, trong đó có 02 Phó giáo sư, nghiên cứu viên cao cấp; 03 Tiến sĩ; 01 Thạc sĩ và các cán bộ có trình độ Cử nhân.

III. Những thành tích cơ bản

Đến nay, Tạp chí Khoa học xã hội Việt Nam đã trải qua 25 năm tồn tại và phát triển. Tạp chí đã đáp ứng được yêu cầu của bạn đọc trong nước và quốc tế. Tính đến hết năm 2008, Tạp chí đã ấn hành được 130 số tiếng Anh và 35 số  tiếng Việt. Đội ngũ tác giả trong và ngoài nước ngày càng đông đảo, bao gồm nhiều  chuyên ngành khoa học xã hội và nhân văn. Những vấn đề được đăng tải chủ yếu là những đề tài của Việt Nam, nhưng cũng có nhiều số công bố những công trình nghiên cứu về khu vực châu Á – Thái Bình Dương và thế giới. Nhiều đồng chí lãnh đạo Đảng và Nhà nước và những nhà khoa học có uy tín về khoa học xã hội và nhân văn đều đã có bài đăng trên Tạp chí Khoa học xã hội Việt Nam.Ngoài ra, Tạp chí cũng đăng tải những công trình nghiên cứu thuộc các lĩnh vực khoa học chính trị, khoa học quản lý, quân sự, ngoại giao, v.v…

Ngay từ khi ra đời, Tạp chí đã quán triệt và thực hiện đúng tôn chỉ, mục đích của mình. Những năm 80 (thế kỷ XX), Tạp chí đã thể hiện được tính thời sự nóng hổi của cuộc sống hàng ngày, phản ánh những thay đổi của đất nước đang trải qua sau những năm chiến tranh, phản ánh cả những thiếu sót, sai lầm mang tính chủ quan, duy ý chí của chúng ta trong quá trình cải tạo xã hội chủ nghĩa và xây dựng chủ nghĩa xã hội trên phạm vi cả nước. Tạp chí  Khoa học xã hội Việt Nam thời gian này, một mặt, phản ánh những vấn đề cấp bách do cuộc sống đặt ra ; mặt khác, vẫn đi sâu nghiên cứu những vấn đề cơ bản của khoa học xã hội và nhân văn, những vấn đề của Chủ nghĩa Mác-Lênin, chủ nghĩa xã hội khoa học và đặc biệt là tư tưởng Hồ Chí Minh với tư cách là thế giới quan và phương pháp luận đối với sự phát triển của đất nước.

Từ năm 1983 đến năm 1986, Tạp chí đã có những bài đúc rút kinh nghiệm hai cuộc kháng chiến: chống Pháp, chống Mỹ và nghiên cứu sâu hơn về Cách mạng tháng Tám (1945) nhằm tổng kết và rút ra những bài học bổ ích cho sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội.

Trước thềm đại hội Đảng Cộng sản Việt Nam lần thứ VI - Đại hội quan trọng quyết định con đường đi lên CNXH ở nước ta bằng đường lối Đổi mới, Tạp chí  Khoa học xã hội Việt Nam đã đăng nhiều bài lý luận cơ bản quan trọng về đổi mới tư duy, đặc biệt là đổi mới tư duy kinh tế ; đồng thời đăng tải những bài viết phản ánh nguyện vọng và đòi hỏi cấp bách phải tìm ra cách thức mới, phương pháp mới cho sự nghiệp xây dựng CNXH ở nước ta trong thời kỳ Đổi mới. Đây cũng là thời kỳ các chuyên mục của Tạp chí  Khoa học xã hội Việt Nam được sắp xếp lại để kịp thời chuyển tải những vấn đề mới do yêu cầu của cuộc sống đặt ra.

Mỗi số, Tạp chí đăng tải một lượng lớn các bài viết nghiên cứu (khoảng 12-13 bài) đề cập đến các lĩnh vực khoa học xã hội và nhân văn như Triết học, Xã hội học, Kinh tế học, Luật học, Lịch sử, Khảo cổ, Dân tộc học, Văn hóa dân gian, Văn học, Ngôn ngữ, Hán Nôm, Ngoại giao... của các nhà khoa học Việt Nam và nhiều nhà khoa học nước ngoài. Trong đó, có nhiều số chuyên đề, tập trung vào những vấn đề lớn như Chủ tịch Hồ Chí Minh - Anh hùng giải phóng dân tộc, Danh nhân văn hóa thế giới nhân dịp kỷ niệm 100 năm sinh của Người (1890 - 1990), về 50 năm Cách mạng tháng Tám, 40 năm chiến thắng Điện Biên Phủ, 25 năm giải phóng miền Nam; về dân tộc, tôn giáo, phụ nữ và gia đình; về toàn cầu hóa, v.v...

Các bài viết nghiên cứu đăng tải đã chỉ rõ những vấn đề về lịch sử dân tộc và đất nước Việt Nam, về giá trị truyền thống và chủ nghĩa yêu nước Việt Nam qua những biến cố lịch sử, qua tiểu sử và cống hiến của các anh hùng dân tộc. Nhiều bài nghiên cứu với trình độ ngày càng sâu sắc về những nguyên lý cơ bản của Chủ nghĩa Mác - Lênin, đặc biệt là tư tưởng Hồ Chí Minh. Tạp chí còn chú trọng đăng tải những bài nghiên cứu vận dụng quan điểm của Chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh để lý giải những vấn đề lớn của dân tộc, của hai cuộc kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ và công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội.

Trong những năm Đổi mới, Tạp chí đã đăng nhiều công trình nghiên cứu về kinh tế, tổ chức xã hội, giáo dục, những công trình về các thành tựu mới nhất của khoa học công nghệ - môi trường, tin học và kinh tế tri thức…

Thực hiện Nghị quyết Hội nghị Trung ương 5 (khóa VIII) về xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, Tạp chí đã có nhiều công trình nghiên cứu về văn hóa, lịch sử văn hóa, văn học, văn học dân gian, dân tộc học... làm rõ những khái niệm văn minh, văn hóa, bản sắc văn hóa dân tộc, bản sắc dân tộc của văn hóa, đồng thời đề xuất những giải pháp nhằm giữ gìn bản sắc và phát huy văn hóa truyền thống của dân tộc, đặc biệt là trong xu thế toàn cầu hóa kinh tế hiện nay.

Ngoài việc công bố các công trình nghiên cứu khoa học mang tính chất tổng kết lý luận, Tạp chí  Khoa học xã hội Việt Nam đã có nhiều bài phân tích, lý giải những vấn đề cấp bách do cuộc sống đặt ra: những vấn đề về đổi mới tư duy, đổi mới quan hệ sản xuất, đổi mới lực lượng sản xuất và quan hệ của nó với những vấn đề công nghiệp hóa, hiện đại hóa, đô thị hóa và bảo vệ môi trường, vấn đề lợi ích tập thể và lợi ích cá nhân; vấn đề tăng trưởng kinh tế và công bằng xã hội, vấn đề tệ nạn xã hội và xã hội tiêu dùng, vấn đề toàn cầu hóa và nền kinh tế thị trường do Đảng lãnh đạo, vấn đề dân chủ hóa đời sống xã hội và sự hoàn thiện Nhà nước pháp quyền XHCN v.v...

Ngoài số trang cần thiết cho nghiên cứu và lý luận, Tạp chí  Khoa học xã hội Việt Nam đã dành một số trang thích đáng cho chuyên mục Tư liệu (Documents). Tạp chí đã cung cấp nhiều Tư liệu về kinh tế, văn hóa, lịch sử, những văn kiện, những bộ luật tóm tắt, chương luật, pháp lệnh, nghị định của Chính phủ Việt Nam. Mục này cũng đăng tải nhiều tư liệu quý về các nhà khoa học và văn hóa Việt Nam, lần lượt giới thiệu các dân tộc ở Việt Nam, tư liệu về các Giải thưởng Hồ Chí Minh (đợt I và II) và Giải thưởng Nhà nước (trong lĩnh vực Khoa học xã hội và nhân văn).

Chuyên mục giới thiệu sách và đọc sách (New Books and Book Reading) đã cung cấp cho bạn đọc mỗi số 5-10 đầu sách mới, bao gồm những cuốn sách mới xuất bản, nội dung là sách nghiên cứu, sách lý luận, lịch sử về KHXH và NV của Việt Nam. Các bài giới thiệu sách đều có ghi rõ những yếu tố cần thiết cho người đọc cần tìm. Trong mục đọc sách, Tạp chí đã giới thiệu hàng trăm cuốn sách có chất lượng, có nội dung khoa học để thông tin và trao đổi. Mục này cũng được dư luận bạn đọc hoan nghênh.

Hiện nay, Tạp chí  Khoa học xã hội Việt Nam là Tạp chí có vị trí quan trọng của Viện Khoa học xã hội Việt Nam. Ngoài số Tạp chí Khoa học xã hội bằng tiếng Việt, Tạp chí còn có số Tạp chí Khoa học xã hội bằng tiếng Anh (Vietnam Social Science Review), là Tạp chí tiếng nước ngoài duy nhất  trực thuộc Viện Khoa học xã hội Việt Nam đăng tải những thành tựu nghiên cứu khoa học xã hội và nhân văn của các học giả trong và ngoài nước. Tạp chí có nhiệm vụ tuyên truyền và đối ngoại quan trọng, nhất là đối với giới khoa học và trí thức nước ngoài. Đến nay,Tạp chí  Khoa học xã hội Việt Nam có nhiều địa chỉ trao đổi ở nước ngoài (gồm Pháp, Mỹ, Anh, Úc, Canada, New Zealand, Philippin, Thái Lan, Nga, Trung Quốc...).

Với 25 năm hoạt động, Tạp chí luôn đảm bảo  đúng quan điểm chính trị của Đảng và Pháp luật Nhà nước, cũng như bảo đảm chất lượng khoa học nghiêm túc. Tạp chí ngày càng có uy tín với bạn đọc trong và ngoài nước. Đặc biệt, từ khi đất nước tiến hành Đổi mới, bạn bè quốc tế mong muốn tìm hiểu Việt Nam về mọi mặt, thì Tạp chí Khoa học xã hội Việt Nam (Vietnam Social Sciences Review) là một địa chỉ đáng tin cậy, đáp ứng nhu cầu tri thức về Khoa học xã hội và nhân văn, cũng như tìm hiểu về đời sống, văn hóa của dân tộc Việt Nam.