Viện Nghiên cứu Châu Phi và Trung Đông (tên giao dịch quốc tế: Institute for African and Middle East Studies, viết tắt: IAMES) là một cơ quan nghiên cứu khoa học được thành lập theo Nghị định số 26/NĐ–CP ngày 15 tháng 1 năm 2004 của Thủ tướng Chính phủ Việt Nam và hoạt động theo Quyết định số 320/QĐ–KHXH ngày 11 tháng 3 năm 2005 của Chủ tịch Viện Khoa học Xã hội Việt Nam qui định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Viện Nghiên cứu Châu Phi và Trung Đông. Viện có chức năng nghiên cứu những vấn đề cơ bản về khu vực Châu Phi và Trung Đông; cung cấp luận cứ khoa học cho việc hoạch định đường lối, chiến lược và chính sách của Nhà nước Việt Nam đối với khu vực này; tổ chức tư vấn và đào tạo sau đại học về những vấn đề cơ bản của khu vực; phát triển ngành nghiên cứu khoa học và giảng dạy về khu vực Châu Phi và Trung Đông; tham gia thúc đẩy việc mở rộng các quan hệ hợp tác khoa học và các lĩnh vực hợp tác khác với khu vực Châu Phi và Trung Đông. Hiện nay Viện là một trong số các cơ quan nghiên cứu khoa học trực thuộc Viện Khoa học Xã hội Việt Nam.
